Hẹp bao quy đầu ở trẻ xuất hiện khá phổ biến và thường sẽ biến mất khi trưởng thành. Nhưng ở một số trường hợp lại xảy ra các dấu hiệu sưng, đỏ, viêm nhiễm nghiêm trọng. Sớm nhận biết các dấu hiệu hẹp bao quy đầu ở trẻ sơ sinh sẽ giúp các bậc phụ huynh có phương án xử lý kịp thời hơn.
1.Hẹp bao quy đầu có nguy hiểm không?
Nếu không có những can thiệp kịp thời, hẹp bao quy đầu ở trẻ em có thể để lại những hậu quả đáng tiếc lên sức khỏe của trẻ như:
1.1 Viêm quy đầu:
Khi bị hẹp bao quy đầu, các tế bào chết tróc ra dưới lớp da quy đầu kết hợp với các chất cặn bã trong quá trình đi tiểu không thoát ra ngoài được sẽ tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển và gây viêm nhiễm, sưng đỏ và mọng nước ở đầu dương vật.
1.2 Viêm nhiễm niệu đạo:
Nếu bao quy đầu hẹp không được vệ sinh sạch sẽ thì sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi và phát triển. Các vi khuẩn này gây viêm nhiễm trên quy đầu dương vật và rất dễ xâm lấn sang niệu đạo. Trong trường hợp nặng hơn, vi khuẩn có thể di chuyển ngược dòng gây viêm bàng quang, viêm thận.
1.3 Nghẹt quy đầu:
Tình trạng này xảy ra khi da quy đầu có thể kéo tuột ra sau được nhưng không kéo phủ trở lại được. Khi dương vật cương cứng, da quy đầu vẫn phủ căng vòng quanh dương vật, gây nghẹt quy đầu, khiến máu không lưu thông sinh ra phù nề quy đầu, trường hợp nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến hoại tử quy đầu dương vật.
2. Dấu hiệu hẹp bao quy đầu:
Hẹp bao quy đầu thường không gây đau. Tuy nhiên, bao quy đầu bị thắt quá chặt có thể gây trở ngại khi đi tiểu. Ngoài ra, hẹp bao quy đầu có thể khiến cho bạn khó vệ sinh sạch sẽ phần phía dưới bao quy đầu nên dễ xảy ra nhiễm trùng da.
Dấu hiệu hẹp bao quy đầu ở trẻ sơ sinh:
- Bé trai bị hẹp bao quy đầu có thể có các triệu chứng của tiểu khó như tiểu phải rặn, đỏ mặt khi tiểu, bao quy đầu sưng phồng.
- Bố mẹ có thể phát hiện ra tình trạng hẹp bao quy đầu khi thấy bao quy đầu của bé có dấu hiệu viêm nhiễm (sưng, nóng, đỏ, đau), chảy mủ hay chảy dịch bất thường.
- Nguyên nhân gây hẹp bao quy đầu:
Thông thường, bao quy đầu của dương vật ở trẻ từ 3 đến 4 tuổi có thể tuột xuống. Tuy nhiên, trong một số trường hợp trẻ không thể thực hiện được điều này và dẫn đến hẹp bao quy đầu do: - Đầu da quy đầu quá nhỏ nên quy đầu dương vật không thể chui qua được.
- Dây hãm quá ngắn khiến cho bao quy đầu không thể rút lại hoàn toàn (tình trạng này gọi là dây hãm breve).
- Do hậu quả của các viêm nhiễm ở dương vật dẫn đến sẹo xơ hóa ở quy đầu dương vật.
- Hẹp bao quy đầu thường không gây đau.
3. Dựa theo nguyên nhân, hẹp bao quy đầu ở trẻ được chia làm 2 dạng: sinh lý và bệnh lý
3.1 Hẹp bao quy đầu sinh lý:
Hẹp bao quy đầu sinh lý chiếm hầu hết các trường hợp, là hiện tượng bình thường ở trẻ sơ sinh nam. Vừa mới sinh ra, trẻ không có khả năng bảo vệ bộ phận sinh dục, khi đó, da bao quy đầu đảm nhiệm trọng trách này bằng cách che phủ và dính chặt vào quy đầu. Tuy nhiên, tình trạng hẹp tạm thời này sẽ biến mất khi trẻ lớn lên, trong vòng vài năm đầu, da quy đầu sẽ tuột xuống được và để lộ quy đầu dương vật.
3.2 Hẹp bao quy đầu bệnh lý:
Hẹp bao quy đầu bệnh lý ít gặp hơn là tình trạng hẹp thực sự do sẹo xơ gây dính bao quy đầu. Tình trạng sẹo xơ có thể do bẩm sinh hoặc do viêm nhiễm gây ra.
Chữa hẹp bao quy đầu không cần phẫu thuật bao gồm bài tập kéo da quy đầu tại nhà, kết hợp dùng thuốc bôi hẹp bao quy đầu ở trẻ em. Trong khi đó, nong và cắt bao quy đầu là 2 hình thức can thiệp ngoại khoa tiến hành ở bệnh viện.
4. Các phương pháp điều trị hẹp bao quy đầu:
Ưu tiên các biện pháp bảo tồn ít gây đau đớn là khuyến cáo của các bác sĩ trong điều trị hẹp bao quy đầu. Nếu như các biện pháp thực hiện tại nhà không mang lại kết quả, lúc này mới nên tiến thành tiểu phẫu hoặc phẫu thuật đối với bao quy đầu của trẻ. Hiện nay có 4 phương pháp xử trí hẹp bao quy đầu ở trẻ thường được áp dụng, bao gồm:
- Kéo da quy đầu.
- Dùng thuốc bôi hẹp bao quy đầu ở trẻ em
- Nong bao quy đầu
- Cắt bao quy đầu
Trong đó, 2 biện pháp đầu giúp chữa hẹp bao quy đầu không cần phẫu thuật, mang tính bảo tồn và ít gây đau đớn. Ngược tại 2 hình thức nong và cắt là can thiệp ngoại khoa, gây xâm lấn, khiến trẻ đau đớn và có thể đi kèm biến chứng.
4.1. Kéo da quy đầu:
Đa số các trường hợp hẹp bao quy đầu có thể được nong rộng tại nhà, nhờ vào bài tập kéo căng da quy đầu. Nhưng phụ huynh phải thực hiện kiên trì 2 – 3 lần mỗi ngày trong thời gian từ 1 đến 2 tháng. Các bước tiến hành kéo căng da quy đầu bằng tay mỗi ngày như sau:
Sử dụng dầu dưỡng dành cho trẻ (baby oil), sáp vaseline bôi tay, hay tinh chất dưỡng thể (body lotion) làm chất bôi trơn.
- Nhẹ nhàng kéo da quy đầu về phía trước, ra xa khỏi người bé vài lần.
- Từ từ kéo ngược lại về phía sau trong giới hạn bé chịu đựng được và không bị đau, giữ nguyên vị trí này trong vài phút.
- Lặp lại động tác trên vài lần hàng ngày.
- Có thể cho bé ngâm mình trong nước kết hợp với thực hiện bài tập để bé cảm thấy dễ chịu hơn.
Phương pháp kéo da quy đầu không gây sang chấn cũng như hạn chế làm tổn thương cấu trúc của da quy đầu. Tuy nhiên, phụ huynh cần thực hiện động tác kéo căng bao quy đầu thật chậm và nhẹ nhàng, tăng dần mức độ kéo căng sau lần mỗi lần tập, nhờ vậy mà lớp bao da sẽ giãn dần. Áp dụng biện pháp này đòi hỏi sự kiên trì và phối hợp tốt giữa bé với bố mẹ, đặc biệt là tuân thủ đúng kỹ thuật để tránh gây biến chứng hoặc tạo sẹo về sau. Trong trường hợp thường xuyên tập luyện nhưng sau 1 tháng không thấy kết quả nào đáng kể, lúc này nên cân nhắc chuyển sang các phương pháp khác.
4.2. Thuốc bôi hẹp bao quy đầu ở trẻ em:
Thực chất, đây vẫn là bài tập kéo căng da quy đầu bằng tay nhưng có kết hợp bôi thuốc mỡ chứa steroid. Thuốc mỡ chứa steroid giúp thúc đẩy quá trình căng da, làm da mỏng hơn từ đó dễ dàng kéo căng hơn. Nếu không dùng thuốc nữa thì da vẫn sẽ dày bình thường trở lại. Lưu ý là chỉ thoa loại thuốc này đơn thuần sẽ ít có tác dụng, muốn phương pháp dùng thuốc phát huy hiệu quả phải kết hợp với bài tập kéo căng da. Hướng dẫn thực hiện:
- Bôi thuốc vào phần trong và ngoài của bao quy đầu.
- Nếu bao quy đầu quá hẹp, chỉ để lộ một lỗ nhỏ thì nhẹ nhàng kéo da quy đầulên xuống vài lần hoặc xoa xung quanh một lúc rồi đưa thuốc vào
- Tiến hành biện pháp kéo căng da quy đầu bằng tay như đã hướng dẫn ở mục 2.
Nên kiên trì thực hiện liệu pháp này 2-3 lần mỗi ngày trong thời gian ít nhất là 1 tháng. Trong trường hợp sau 3 tháng vẫn không thấy dấu hiệu thuyên giảm thì nên ngưng điều trị và đưa trẻ đến cơ sở y tế.
4.3. Nong bao quy đầu:
Nong bao quy đầu là một hình thức tiểu phẫu được bác sĩ tại bệnh viện tiến hành bằng dụng cụ. Kỹ thuật này khá đơn giản, do đó thời gian thực hiện cũng rất nhanh, khoảng từ 3 – 5 phút. Đa số trẻ sẽ ít bị đau, nhưng nếu gặp ca hẹp quy đầu quá khít thì có thể bác sĩ sẽ dùng thêm thuốc gây tê. - Sau thủ thuật, trẻ sẽ được kê đơn thuốc giảm đau, cũng như thuốc bôi kháng viêm và cho về nhà theo dõi. Đôi khi phụ huynh sẽ thấy con mình bị rướm máu phần quy đầu và la khóc, song cũng không cần quá lo lắng vì trẻ có thể sinh hoạt trở lại bình thường ngay sau đó.
4.4. Cắt bao quy đầu:
Phẫu thuật này bao gồm cắt bao quy đầu, mở rộng bao quy đầu và cắt bỏ vòng hẹp. Bác sĩ sẽ tiêm thuốc tê xung quanh bộ phận sinh dục nam trước khi thực hiện thao tác cắt. Sau khi cắt bao quy đầu, vùng da này có thể hơi sưng phồng, nhưng sau đó sẽ sớm trở lại bình thường.
Đây là biện pháp cuối cùng khi những cách trên không phát huy hiệu quả, thường áp dụng cho trẻ lớn và thanh thiếu niên. Dương vật đã cắt da quy đầu không chỉ giải quyết được tình trạng khó tiểu mà cũng dễ vệ sinh hơn, hạn chế nhiễm trùng. Dù loại phẫu thuật này không quá phức tạp, thế nhưng phụ huynh cũng nên lựa chọn bác sĩ có kinh nghiệm và tay nghề thực hiện, kèm theo trang thiết bị sạch sẽ, vô trùng, để tránh khỏi những rủi ro đáng tiếc cho con trẻ.
5. Một số lưu ý khi điều trị hẹp bao quy đầu: - Khi điều trị hẹp bao quy đầu cho trẻ, cha mẹ nên chú ý ghi nhớ một số điểm sau:
– Bé trai dưới 4 tuổi và không có biểu hiện đau vùng kín dữ dội.
– Phần lớn các bé trai lúc còn nhỏ đều bị hẹp bao quy đầu sinh lý. Do đó, phụ huynh không nên cố gắng nong bao quy đầu bằng tay cho con nếu như chưa được bác sĩ chỉ định. Việc làm này có thể gây dính và sẹo xơ, dẫn tới hẹp bao quy đầu thứ phát. - Bé trai có những triệu chứng bất thường hoặc lớn trên 4 tuổi.
Khi phụ huynh thấy bé tiểu khó, phải rặn mạnh, đỏ mặt hoặc kèm theo khóc lóc, và bao quy đầu phồng lên, da quy đầu thường viêm nhiễm tấy đỏ thì nên đưa bé đi thăm khám. Bác sĩ có thể yêu cầu người nhà áp dụng lần lượt hai biện pháp tại nhà trước khi chuyển sang các hình thức can thiệp ngoại khoa.
Theo các nghiên cứu y khoa, chữa hẹp bao quy đầu không cần phẫu thuật ở trẻ em là biện pháp không tốn kém, dễ thực hiện tại nhà, giúp tránh tổn thương do tác động can thiệp y tế, cũng như các biến chứng lâu dài. Phương pháp kéo da quy đầu (có hoặc không dùng thuốc bôi) không chỉ hiệu quả, mà hơn nữa còn giúp trẻ không bị đau, không sang chấn tâm lý hay ảnh hưởng tại chỗ như khi nong hoặc cắt bao quy đầu. Chính vì vậy, phụ huynh nên tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, cố gắng kiên trì hỗ trợ kéo bao quy đầu cho trẻ hàng ngày trước khi quyết định cho con làm phẫu thuật.
Nếu tình trạng này không cải thiện, bạn nên đưa bé đến cơ sở y tế uy tín để khám và phẫu thuật.
6. Đối tượng nguy cơ dễ bị hẹp bao quy đầu là những ai?
Những yếu tố nguy cơ dẫn đến tình trạng hẹp bao quy đầu bao gồm: - Không cắt bao quy đầu.
- Mắc bệnh đái tháo đường
- Trẻ sơ sinh thường xuyên bị hăm tã
- Vệ sinh cá nhân kém
- Nhỏ tuổi (hẹp bao quy đầu sinh lý).
Hẹp bao quy đầu ở trẻ em nếu không gây ra triệu chứng gì thì có thể không cần điều trị, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, nếu tình trạng bệnh của trẻ không tiến triển hoặc trẻ gặp khó khăn khi đi tiểu và vệ sinh, cha mẹ có thể dùng một số loại kem bôi chứa steroid cho trẻ.
Ở trẻ lớn hơn và người trưởng thành, chỉ cần vệ sinh kỹ lưỡng và điều trị các bệnh nhiễm trùng có thể xảy ra. Tuy nhiên, nếu hẹp bao quy đầu gây viêm nhiễm thường xuyên hoặc khiến gặp khó khăn khi đi tiểu và quan hệ tình dục, người bệnh có thể đến gặp bác sĩ để tư vấn tiến hành phẫu thuật cắt bao quy đầu.
Hẹp bao quy đầu ở đa số trẻ nhỏ là hiện tượng sinh lý bình thường. Tuy nhiên, nếu trẻ có các triệu chứng như sưng, đỏ, đau vùng da quy đầu dương vật, ba mẹ cần đưa bé đến gặp bác sĩ để được khám và tư vấn vì đó có thể là những dấu hiệu cho thấy bé đã bị viêm quy đầu, nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm. Bạn nên đưa bé đến các cơ sở y tế chuyên khoa Nhi. Trong trường hợp nếu có các bệnh lý phát sinh liên quan đến bao quy đầu đều có thể xử lý kịp thời.
7. Dịch vụ khám các bệnh Ngoại nhi tại Phòng khám Nhi Kids Doctor:
Khi tới Phòng khám Nhi Kids Doctor, bệnh nhi sẽ được các bác sĩ chuyên khoa có nhiều kinh nghiệm trực tiếp thăm khám các bệnh Ngoại nhi.
Trẻ em ở mọi lứa tuổi đều có thể mắc phải căn bệnh này. Phụ huynh nên đưa trẻ tới các cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí kịp thời, tránh dẫn tới các biến chứng nguy hiểm cho trẻ.
Nếu có nhu cầu tư vấn và thăm khám tại Phòng khám Nhi Kids Doctor, Quý khách vui lòng đặt lịch trên website hoặc hotline để được phục vụ.
(Nguồn: bệnh viện Vinmec)